ปฐมคาถาสงฺคณิกํ

สตฺตนคเรสุ ปญฺญตฺตสิกฺขาปทวณฺณนา

[335] อฑฺฒุฑฺฒสตานีติ ตีณิ สตานิ ปญฺญาสญฺจ สิกฺขาปทานิฯ วิคฺคหนฺติ มนุสฺสวิคฺคหํฯ อติเรกนฺติ ทสาหปรมํ อติเรกจีวรํฯ กาฬกนฺติ ‘‘สุทฺธกาฬกาน’’นฺติ วุตฺตกาฬกํฯ ภูตนฺติ ภูตาโรจนํฯ ปรมฺปรภตฺตนฺติ ปรมฺปรโภชนํฯ ภิกฺขุนีสุ จ อกฺโกโสติ ‘‘ยา ปน ภิกฺขุนี ภิกฺขุํ อกฺโกเสยฺย วา ปริภาเสยฺย วา’’ติ (ปาจิ. 1029) วุตฺตสิกฺขาปทํฯ อนฺตรวาสกนฺติ อญฺญาติกาย ภิกฺขุนิยา จีวรปฏิคฺคณฺหนํฯ รูปิยนฺติ รูปิยสํโวหารํฯ สุตฺตนฺติ ‘‘สามํ สุตฺตํ วิญฺญาเปตฺวา ตนฺตวาเยหี’’ติ (ปารา. 637) วุตฺตสิกฺขาปทํฯ อุชฺฌาปนเกติ อุชฺฌาปนเก ขิยฺยนเก ปาจิตฺติยํฯ ปาจิตปิณฺฑนฺติ ภิกฺขุนีปริปาจิตํฯ จีวรํ ทตฺวาติ ‘‘สมคฺเคน สงฺเฆน จีวรํ ทตฺวา’’ติ (ปาจิ. 485) วุตฺตสิกฺขาปทํฯ โวสาสนฺตีติ ‘‘ภิกฺขู ปเนว กุเลสุ นิมนฺติตา ภุญฺชนฺติ, ตตฺร เจสา ภิกฺขุนี’’ติ (ปาจิ. 558) วุตฺตปาฏิเทสนียํฯ คิรคฺคนฺติ ‘‘ยา ปน ภิกฺขุนี นจฺจํ วา คีตํ วา’’ติ (ปาจิ. 834) วุตฺตสิกฺขาปทํฯ จริยาติ ‘‘อนฺโตวสฺสํ จาริกํ จเรยฺยา’’ติ (ปาจิ. 970) จ, ‘‘วสฺสํวุตฺถา จาริกํ น ปกฺกเมยฺยา’’ติ (ปาจิ. 974) จ วุตฺตสิกฺขาปททฺวยํฯ ฉนฺททาเนนาติ ปาริวาสิเกน ฉนฺททาเนนฯ

ปาราชิกานิ จตฺตารีติ ภิกฺขุนีนํ จตฺตาริ ปาราชิกานิฯ กุฏีติ กุฏิการสิกฺขาปทํฯ โกสิยนฺติ โกสิยมิสฺสกสิกฺขาปทํฯ เสยฺยาติ อนุปสมฺปนฺเนน สหเสยฺยสิกฺขาปทํฯ ขณเนติ ปถวีขณนํฯ คจฺฉ เทวเตติ ภูตคามสิกฺขาปทํฯ สิญฺจนฺติ สปฺปาณกอุทกสิญฺจนํฯ มหาวิหาโรติ มหลฺลกวิหาโรฯ อญฺญนฺติ อญฺญวาทกํฯ ทฺวารนฺติ ยาว ทฺวารโกสาฯ สหธมฺโมติ สหธมฺมิกํ วุจฺจมาโนฯ ปโยปานนฺติ สุรุสุรุการกํฯ เอฬกโลมานีติ เอฬกโลมโธวาปนํฯ ปตฺโตติ อูนปญฺจพนฺธนปตฺโตฯ โอวาโทติ ภิกฺขุนุปสฺสยํ อุปสงฺกมิตฺวา โอวาโทฯ เภสชฺชนฺติ ตทุตฺตริเภสชฺชวิญฺญาปนํฯ สูจีติ อฏฺฐิมยาทิสูจิฆรํฯ

อารญฺญิโกติ ‘‘ยานิ โข ปน ตานิ อารญฺญกานิ เสนาสนานี’’ติอาทินา (ปาจิ. 570) วุตฺตปาฏิเทสนียํ ฯ โอวาโทติ ‘‘ยา ปน ภิกฺขุนี โอวาทาย วา สํวาสาย วา น คจฺเฉยฺยา’’ติ (ปาจิ. 1055) วุตฺตสิกฺขาปทํฯ

ปาราชิกานิ จตฺตารีติอาทินา ฉสุ นคเรสุ ปญฺญตฺตํ เอกโต สมฺปิณฺฑิตฺวา สาวตฺถิยา ปญฺญตฺตํ วิสุํ คเณตฺวา สพฺพาเนว สิกฺขาปทานิ ทฺวีหิ ราสีหิ สงฺคณฺหาติฯ

สตฺตนคเรสุ ปญฺญตฺตสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

จตุวิปตฺติวณฺณนา

[336] เอกติํส ครุกา นาม อุภโต อฏฺฐ ปาราชิกา, ภิกฺขูนํ เตรส, ภิกฺขุนีนํ ทส สงฺฆาทิเสสาฯ อฏฺเฐตฺถ อนวเสสาติ เอเตสุ ยถาวุตฺตครุเกสุ สาธารณาสาธารณวเสน อฏฺฐ ปาราชิกา อนวเสสา นามฯ

อสาธารณาทิวณฺณนา

[338] ‘‘โธวนญฺจ ปฏิคฺคโห’’ติ คาถา อฏฺฐกถาจริยานํฯ ตตฺถ โธวนญฺจ ปฏิคฺคโหติ อญฺญาติกาย ภิกฺขุนิยา จีวรโธวาปนํ จีวรปฏิคฺคหณญฺจฯ โกเสยฺย…เป.… ทฺเว โลมาติ เอฬกโลมวคฺเค อาทิโต สตฺต สิกฺขาปทานิ วุตฺตานิฯ วสฺสิกาติ วสฺสิกสาฏิกสิกฺขาปทํฯ อารญฺญเกน จาติ สาสงฺกสิกฺขาปทํ วุตฺตํฯ ปณีตนฺติ ปณีตโภชนวิญฺญตฺติฯ อูนนฺติ อูนวีสติวสฺสสิกฺขาปทํฯ นิสีทเน จ ยา สิกฺขา, วสฺสิกา ยา จ สาฏิกาติ นิสีทนวสฺสิกสาฏิกานํ ปมาณาติกฺกโมฯ

อาปตฺติกฺขนฺธา เจว อุโปสถาทีนิ จ ‘‘ปาราชิกสงฺฆาทิเสสา’’ติอาทินา วิภตฺตตฺตา ‘‘วิภตฺติโย’’ติ วุตฺตานิฯ เตวีสติ สงฺฆาทิเสสาติ ภิกฺขุนีนํ อาคตานิ ทส, ภิกฺขูนํ เตรสาติ เตวีสติฯ ทฺเวจตฺตาลีส นิสฺสคฺคิยาติอาทีสุปิ เอเสว นโยฯ ทฺวีหิ…เป.… กิจฺจํ เอเกน สมฺมตีติ ทฺวีหิ วิวาทาธิกรณํ, จตูหิ อนุวาทาธิกรณํ, ตีหิ อาปตฺตาธิกรณํ, เอเกน กิจฺจาธิกรณํ สมฺมตีติ อตฺโถฯ

[339] นิรงฺกโตติ สงฺฆมฺหา อปสาริโตฯ